Ontdek Duin en Bosch en Dijk en Duin

Al meer dan 100 jaar worden psychiatrische patiënten verpleegd in Psychiatrisch Ziekenhuis Duin en Bosch in Bakkum. Het omliggende terrein van ruim 80 hectare vormde decennialang een heuse wijk met eigen voorzieningen. Een plek waar je vroeger liever niet kwam omdat er ‘gekken rondliepen’. Inmiddels is het gebied ontwikkeld tot een prachtig, open gebied met grote historische waarde: Dijk en Duin. 

Het complex werd begin 20e eeuw gebouwd voor circa 700 patiënten in zes zorgpaviljoens, uiteraard mannen en vrouwen gescheiden. Er waren paviljoens voor respectievelijk rustige patiënten, half-onrustige en onrustige patiënten. De laatste waren omheind. Je kwam daar als patiënt terecht als je afwijkend gedrag vertoonde, bijvoorbeeld omdat je aan de drank was, een zwervend bestaan leed, verstandelijk gehandicapt was of leed aan depressies of schizofrenie. Patiënten woonden er soms levenslang. Vanaf 1948 kwam er medicatie op de markt (antipsychotica), waardoor de manier van verplegen veranderde. Ook kwam er meer ruimte voor sociotherapie; zo verschoof de aanpak van ‘verplegen’ naar ‘begeleiden en resocialiseren’.

De oude zorggebouwen waren eind vorige eeuw aan vernieuwing toe. Vele zijn gesloopt en op een andere plek op het terrein opnieuw gebouwd. Op de leeg gekomen plekken zijn woningen gebouwd, helemaal in de originele stijl van het landgoed, die door Rationalisme en Chaletstijl was beïnvloed, onder architectuur van F. Poggenbeek.

Het terrein telt 36 beschermde Rijksmonumenten. Een aantal daarvan is opgeknapt en zeker de moeite waard om te bekijken, zoals het A-gebouw: het Administratiegebouw. Hier vond de administratie van patiënten plaats. Nu is het een verzamelgebouw voor ZZP’ers en aan de achterkant vind je er restaurant De Oude Keuken, een sociale onderneming, die mensen met een beperking een werkplek geeft. Tegenover het restaurant vind je een kinderboerderij en, gevestigd in oude panden, een winkeltje en fietsenmakerij (gerund door bewoners van Duin en Bosch). 

Wandel verder lekker rond langs o.a. het Witte Kerkje, het badhuis, het vrouwenpaviljoen Kinnehin, de werkplaats, de begraafplaats (tot 1960 in gebruik) en de parkwachters/opzichterswoning. Voor een versnapering kun je elke dag terecht bij de Oude Keuken.

Startpunt: Oude Parklaan 117, Bakkum